استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.
چکیده
"سرگذشت حاجی بابای اصفهانی" اثر معروف "جیمز موریه" و کتاب "سیاحت درویشی دروغین" از "آرمینیوس وامبری" از جهات بسیاری به هم شبیهاند. شباهتهای دو اثر مربوط به ویژگیهای نوعی از رمان اروپایی به نام پیکارسک است. بر این اساس نویسنده این مقاله با این فرض که حضور مؤلفههای پیکارسک حلقۀ ارتباط این دو اثر را محکم کرده است، به روشی تحلیلی در حوزۀ مطالعات تطبیقی بدون توجه به نظریۀ تأثیر، از زاویۀ رویکرد بینامتنی این ویژگی‌ها را در هر دو اثر بررسی نموده است. بررسیهای حاصل از تحقیق نشان میدهد که عناصری همچون: سفر که در هر دو اثر تمام حوادث و وقایع را در خود جای‌داده است، توجه به مسائل اجتماعی و سیاسی و عادات و رسوم مردم جامعه، اتخاذ شیوۀ درویشی هر دو شخصیت اصلی، انتقاد از خرافات و جهل و تعصبات مذهبی و درویشان، حیله و فریب و شیادی، داشتن هوش و ذکاوت و زیرکی شخصیت در هر دو اثر و تکدیگری که از مؤلفههای پیکارسک به شمار میآیند، از ارتباط این دو متن سخن میگوید.
)